Otcjepljenje RS (nad)gledano iz Beograda
Najave mogućnosti referenduma o nezavisnosti RS, koje su uslijedile nakon proglašenja nezavisnosti Kosova, imaju podršku onog dijela stranaka u Beogradu koje su jučer organizirale miting "Kosovo je Srbija". Da li se ova incijativa pokreće u koordinaciji sa Beogradom i da li su ideje velikosrpskog projekta ponovo na sceni? Nakon proglašenja nezavisnosti Kosova nemiri i nasilje, poslije Beograda, izbili su i u Banjoj Luci, a uslijedili su i zahtjevi za održavanjem referenduma o nezavisnosti RS. Prije nego što je skupština RS usvojila rezoluciju kojom najavljuje da će, ukoliko većina zemalja UN-a i EU priznaju nezavisnost Kosova, raspisati referendum o izdvajanju iz Bosne i Hercegovine, premijer Milorad Dodik uputio je na skupu u Beogradu jasnu poruku:
"Srbija je naša otadžbina. Živimo u BiH, ali na Srbiju gledamo kao na našu otadžbinu. Zato želim sve da vas pozdravim sa dubokim uvjerenjem da RS zna svoj put, da ima strpljenja, da će svakim danom biti jača i moćnija, da je RS tu da pomogne Srbiji onoliko koliko ona to može."
Na mitingu koji su, ispostavilo se na kraju, organizovali koalicija srpskog premijera Vojislava Koštunice i radikali, uslijedile su ovacije. Iako Koštuničina stranka ne iznosi jasan stav povodom moguće nezavisnosti RS, takve ideje imaju podršku. Funkcioner Demokratske stranke Srbije Dragan Šormaz:
"Mi podržavamo Dejtonski sporazum, ali ako se o njemu ne bi vodilo računa kao što se nije vodilo računa o Rezoluciji 1244, onda bi oni bili primorani da zaštite RS."
Radikali su jasni. Prema riječima funkcionera Srpske radikalne stranke Milorada Mirčića, Beograd bi morao da bude prvi koji bi priznao nezavisnost RS:
"Svjedoci smo ovakvog presedana. Šta bi bilo logičnije nego da priznaju i Rusija i Indija i Kina i Srbija? Valjda bi po tom nekom redosljedu najlogičnije bilo da Srbija prizna prva."
S druge strane, ocjenjujući da se otvaranjem ovog pitanja stvari ponovo postavljaju pogrešno, funkcioner opozicione Liberalno demokratske partije Nikola Samardžić upozorava da posljedice mogu biti kobne po stabilnost čitavog regiona:
"Umjesto da se otvore važni reformski procesi u RS, kao i u Srbiji i BiH u celini, koji se tiču decentralizacije, demilitarizacije, denacionalizacije, ponovo se vraćamo na preživjele koncepte. Mislim da su danas prilike za ostvarenje tog koncepta manje realne nego što su to bile prije 20 godina, ali da postoji gotovo istovjetna opasnost koja bi mogla dovesti do nove i konačno kobne društvene dezintegracije, i u Srbiji i u BiH."
Srbija se, ni nakon rušenja režima Slobodana Miloševića, nije oslobodila hipoteke prikrivenih ili otvorenih teritorijalnih pretenzija prema susjednim državama, naročito prema BiH. Ipak, ideju o pravu RS na nezavisnost podržava čak i dio stručne javnosti u Srbiji. Profesorka Fakulteta političkih nauka Ljubinka Trgovčević:
"Naravno, bila sam pristalica i još uvek jesam da Bosna može ostati jedinstvena država. Međutim, ne vidim da je stvaranje dve države albanskog naroda na tlu Balkana jedino moguće, a da se isto pravo ne da i drugim narodima."
Ipak, ima i onih koji, navodeći pogubne posljedice ovakvih inicijativa, upozoravaju na to da se na scenu u Srbiji vraćaju devedesete. Prema riječima predsednice Helsinškog odbora za ljudska prava Sonje Biserko ideja ‘velikosrpskog projekta’ zapravo nikada nije ni prestala da postoji:
"Mi podržavamo Dejtonski sporazum, ali ako se o njemu ne bi vodilo računa kao što se nije vodilo računa o Rezoluciji 1244, onda bi oni bili primorani da zaštite RS."
Radikali su jasni. Prema riječima funkcionera Srpske radikalne stranke Milorada Mirčića, Beograd bi morao da bude prvi koji bi priznao nezavisnost RS:
"Svjedoci smo ovakvog presedana. Šta bi bilo logičnije nego da priznaju i Rusija i Indija i Kina i Srbija? Valjda bi po tom nekom redosljedu najlogičnije bilo da Srbija prizna prva."
S druge strane, ocjenjujući da se otvaranjem ovog pitanja stvari ponovo postavljaju pogrešno, funkcioner opozicione Liberalno demokratske partije Nikola Samardžić upozorava da posljedice mogu biti kobne po stabilnost čitavog regiona:
"Umjesto da se otvore važni reformski procesi u RS, kao i u Srbiji i BiH u celini, koji se tiču decentralizacije, demilitarizacije, denacionalizacije, ponovo se vraćamo na preživjele koncepte. Mislim da su danas prilike za ostvarenje tog koncepta manje realne nego što su to bile prije 20 godina, ali da postoji gotovo istovjetna opasnost koja bi mogla dovesti do nove i konačno kobne društvene dezintegracije, i u Srbiji i u BiH."
Srbija se, ni nakon rušenja režima Slobodana Miloševića, nije oslobodila hipoteke prikrivenih ili otvorenih teritorijalnih pretenzija prema susjednim državama, naročito prema BiH. Ipak, ideju o pravu RS na nezavisnost podržava čak i dio stručne javnosti u Srbiji. Profesorka Fakulteta političkih nauka Ljubinka Trgovčević:
"Naravno, bila sam pristalica i još uvek jesam da Bosna može ostati jedinstvena država. Međutim, ne vidim da je stvaranje dve države albanskog naroda na tlu Balkana jedino moguće, a da se isto pravo ne da i drugim narodima."
Ipak, ima i onih koji, navodeći pogubne posljedice ovakvih inicijativa, upozoravaju na to da se na scenu u Srbiji vraćaju devedesete. Prema riječima predsednice Helsinškog odbora za ljudska prava Sonje Biserko ideja ‘velikosrpskog projekta’ zapravo nikada nije ni prestala da postoji:
"Sve ovo što se desilo juče, što je demonstrirano kao aspiracija na RS i na Kosovo, jeste strategija Beograda – ona nikad nije ni prestala da bude strategija Beograda. To je bila manje-više skrivena agenda, ali se jučer izašlo sa punim zahtjevima prema svim susjednim zemljama i to jeste destabilizacija regiona. Dakle, Tomislav Nikolić i SRS nikada nisu ni odustajali od ideje 'Velike Srbije', ona je još uvijek u njihovom programu, a nije ni Vojislav Koštunica. Jučer smo na djelu imali političke snage u Srbiji koje su kontinuitet Miloševićeve politike."
No comments:
Post a Comment